Programın Hedefleri ve Genel Stratejisi
7. 2003 yılı sonuna kadar uygulamayı düşündüğümüz
kapsamlı ekonomik reform programımızın temel amacı kamu açıklarının mümkün olan
en az seviyeye indirilerek program sürecinde sürdürülebilir bir seviyeye getirilmesi
ve bunun sonucunda TC’nin uygulamaya koyduğu istikrar programında öngörülen
enflasyon hedeflerine paralel olarak enflasyonun düşürülmesi ve orta vadede ekonomide
sürdürülebilir büyümenin sağlanmasıdır.
8. İstikrar programımız, temelde sıkı maliye
politikasının öngördüğü; harcamalarda tasarruf, gelirlerde artış ilkesine
dayanmakta olup orta vadede kamu açıklarının sürdürülebilir seviyelere indirilip
bunun korunması amacıyla yapısal reformlar ve likidite yönetimine dayanan para
politikası ile desteklenecektir. İstikrar programımızla birlikte, KOBİ’leri de
kapsayacak olan yatırımlara yönelik etkin bir teşvik sistemi getirilerek özel sektör
yatırımları artırılacaktır. Bu amaçla, teşvik politikamızın işleyişini
düzenleyen mevzuat hazırlanmış bulunmaktadır.
Programın başlangıcında, genel kamu açığının
hızla azaltılması amacıyla mali uyumun azami miktarda gerçekleştirilmesi
öngörülmektedir. Sözkonusu mali uyumun 2001-2003 yıllarında da sürdürülmesi temel
prensiptir. Genel kamu dengesinin sürdürülebilmesi için ekonomide yapısal sorunların
çözülmesi kaçınılmazdır. Bu amaçla gerçekleştirilecek yapısal reformlar;
bankacılık, sosyal güvenlik, tarım, vergi, özelleştirme ve kamu mali yönetimi
alanlarını kapsamakta olup şeffaflığın sağlanması esas olacaktır.
9. Ekonomik reform programımızın
desteklenmesi için TC tarafından, kamu yatırımları ve güvenlik kuvvetleri için
bütçeden yapılacak karşılıksız yardımlara ilave olarak 2001, 2002 ve 2003
yıllarında toplam (……) ABD Doları tutarında bir kredi sağlanacaktır. Bu kaynak
genel ekonominin temel finansman eksikliğinin giderilmesinde kullanılacaktır.
Uygulamaya konulan ekonomik reform programı 3 ayda bir TC teknik heyeti ile birlikte
gözden geçirilecek, işlemlerin zaman çizelgesine uygun yapılıp yapılmadığı
izlenecek ve gerekli görülmesi halinde ilave tedbirlerin alınması yoluna gidilecektir.
Programın izlenmesi raporlama esasına göre yapılacaktır. Rapor sonuçlarına göre;
programa yönelik sağlanması öngörülen dış kredi kullanımının
gerçekleştirilmesi, dondurulması ya da ertelenmesi sözkonusu olacaktır.
10. Programın ilk raporlaması 20-25 Aralık 2000
tarihlerinde, 2001 ve müteakip yılların raporlamaları ise Ocak, Nisan, Temmuz, Ekim
aylarının son haftalarında gerçekleştirilecektir.
Maliye Politikası
11. Toplam bütçe gelirlerinin 1999
yılında GSMH’ya oranı %27, buna karşılık toplam harcamaların GSMH payı %50
düzeyindedir. Toplam bütçe gelirleri içinde en önemli yeri kapsayan vergi
gelirlerinin GSMH payı %21.5 ile uluslararası standartlara göre düşük düzeydedir.
Bu durumda bütçe ve genel kamu açıklarının kontrol altına alınıp kısa zamanda
sürdürülebilir bir kamu finansman dengesi oluşturabilmek için hem gelir, hem de
harcamalar tarafında önlemler almak gerekliliği doğmuştur.
12. KKTC hükümeti sürdürülebilir bir kamu finansman
dengesini kurmaya ve gerekli yapısal tedbirleri uygulamaya koyarak ekonomide istikrarı
sağlamaya kararlıdır. Bu kararlılık çerçevesinde hükümet kamu maliyesinde
alınacak önlemleri, vergi sisteminin içinde bulunduğu reform gereğini de dikkate
alarak aşağıdaki şekilde belirlemiştir.
Gelir Önlemleri
12.1 Ekonomik istikrar programının
uygulanması süresinde tüm gerçek ve tüzel kişilerden alınmak üzere, 15 Aralık
2000 tarihine kadar yasalaşacak şekilde tüm gelirlere yönelik olarak (maaş, ücret ve
beyana esas tüm gelirler), 20001 yılında %4, 2002-2003 yıllarında %3 oranında
kalkınma vergisi adı altında yeni bir vergi konulacaktır.
12.2 KDV’de varolan çok oranlı yapı bu verginin
yönetimini güçleştirmektedir. Diğer taraftan KDV oranları Avrupa Birliği üyesi
ülkelere göre düşüktür. Ekim/2000’den itibaren %0, %2 oranları %4’e, %6 oranı
%9’a, %10’luk genel oran %13’e ve %20’lik oran %30’a çıkarılarak sistem
basitleştirilecektir.
2001 yılı başından itibaren ise KDV’de %4 oranı
%5’e, %9’luk ve %13’lük oran %15’e çıkarılarak sistem %5, %15 ve %30 şeklinde
3 oranlı, nispeten basit, yönetilebilir ve Avrupa Birliği’ne daha uygun hale
getirilecektir.
12.3 Emekli maaşları Kasım/2000’den itibaren gelir
vergisi kapsamına alınacak ve vergi matrahının hesabında emekli maaşından asgari
ücret tutarında bir emeklilik indirimine imkan verilecektir.
12.4 Off-shore bankaların lisans bedeli 20.000 ABD
Doları’na çıkarılmıştır.
12.5 Vergi iadesinin yurt içinde toplanan
KDV içindeki payı 1997, 1998 ve 1999 yıllarında sırasıyla %22, %32 ve %36 şeklinde
hızla artan bir trend izlemiştir. Ücretli ve emeklilere yapılmakta olan vergi iadesi
Ekim/2000’den itibaren %50 oranında azaltılacak ve 2002 yılında geçerli olmak
üzere vergi iadesi tamamen kaldırılacaktır.
12.6 İthalde, gelir ve kurumlar vergisine mahsuben alınan stopaj 1 Kasım 2000
itibarıyla kaldırılacaktır. Bunun yerine aynı tarih itibarıyle Fiyat İstikrar Fonu
(FİF) kesintisi getirilecektir. Fiyat İstikrar Fonu (FİF) kesintisi oranları, stopaj
oranlarının 1 puana kadar üzerinde belirlenebilir.
12.7 Motorinin litresi üzerinden alınan vergi ve Fiyat İstikrar Fonu (FİF) yükü
31 Mart 2001 tarihine kadar her ay başında eşit artış oranları uygulanmak suretiyle
benzinle aynı seviyeye getirilecektir.
12.8 GSM şirketlerinin
hizmetlerinde elde edilen gelirlere %20 oranında maktu bir özel iletişim vergisi
uygulanacaktır. Ayrıca cep telefonu ithalatında gümrük vergisi kaldırılıp cep
telefonu kayıtlarında özel işlem vergisi olarak 50 Dolar karşılığı Türk Lirası
vergi alınacaktır. Gelir ile ilgili olarak alınacak diğer önlemler aşağıda yer
almaktadır; -Taşıt ithalatı üzerindeki KDV oranı en yüksek KDV oranına
çıkarılacaktır. -Harçlar genel olarak %30 oranında artırılacaktır. -Taşıt devir
harcı %200 oranında artırılacaktır. -Seyrüsefer sürücü ehliyeti ve ilk kayıt
harcı %100 oranında artırılacaktır. -Sigara ve alkollü içkiler üzerindeki FİF %50
oranında artırılacaktır. -Sigara ve alkollü içeceklerde yerli üretim üzerindeki
vergi yükü ithal edilen üzerindeki vergi yükünün en az %50’sine getirilecektir.
12.9 Vergi sisteminde istisna ve muafiyetler gözden
geçirilerek azaltılacaktır. İstisna ve muafiyetlerin azaltılmasına ilişkin bir plan
Ekim ayı sonuna kadar hazırlanıp uygulamaya konulacaktır.
12.10 Milletvekillerinin ve memurların ithal ettikleri
Türk menşeili otomobillere ilişkin vergilerin 36 ayda ödenmesi imkanına 15 Haziran
2000 tarihi itibarıyla son verilmiştir. Bu olanaktan yararlanıp vergilerini halen
taksitler halinde ödeyenler 31.12.2000 tarihinden sonraya isabet eden taksitlerini 2000
yılı Aralık ayı sonuna kadar ödeyeceklerdir.
Yapısal Vergi
Önlemleri - Harcama Önlemleri ve Kadrolar
Diğer Tedbirler KİT ve
Diğer Kamu Kuruluşları
Diğer konular |